Zielona energia, ekologiczne źródło ciepła, oszczędne ogrzewanie – tymi sformułowaniami najczęściej określa się nowoczesne sposoby ogrzewania budynków, do których bez wątpienia zaliczają się pompy ciepła. Zapewniają nie tylko wysoką efektywność, ale są również ekonomiczne, co ma pozytywny wpływ na domowy budżet. Wie o tym każdy, kto w sezonie grzewczym mierzy się z bardzo wysokimi fakturami za gaz, prąd, olej opałowy czy węgiel. Sceptycy natomiast twierdzą, że pompa ciepła jest rozwiązaniem drogim, szczególnie jeśli mowa o tak zwanym progu wejścia, czyli uruchomianiu instalacji. Czy tak jest naprawdę?
Dlaczego warto rozważyć ogrzewanie domu pompą ciepła?
Kilka argumentów przemawiających za ogrzewaniem domu pompą ciepła przywołaliśmy już na wstępie. Warto jednak rozwinąć niektóre kwestie, szczególnie te dotyczące ekologii oraz oszczędności. Dziś priorytetem stała się dbałość o środowisko naturalne, a coraz więcej miast wprowadza tak zwane uchwały antysmogowe, ograniczające możliwość stosowania tradycyjnych pieców, opalanych węglem lub drewnem. Chodzi o emisję szkodliwych spalin, które nie tylko przyczyniają się do chwilowego pogorszenia stanu powietrza, ale negatywnie oddziałują również na zdrowie.
Pompa ciepła odzyskuje energię z powietrza, gruntu lub wody – w zależności od wybranego modelu, o czym powiemy w dalszej części artykułu. Dzięki temu, podczas pracy pompy, nie są emitowane żadne zanieczyszczenia. Ma to również związek z kosztami eksploatacyjnymi. Eliminując konieczność zakupu paliwa, znacząco minimalizujemy wydatki. Szacuje się, że oszczędności z uruchomienia ekonomicznego ogrzewania pompą, mogą wynieść nawet do 70-80% dotychczasowych kosztów zakupu gazu, prądu czy oleju opałowego. Poziom optymalizacji wydatków zależy oczywiście od wielu czynników, takich jak właściwa termoizolacja budynku czy też jakość urządzeń, które zostały zainstalowane.
Co warto wiedzieć o pompach ciepła?
Należy zacząć od swoistej definicji, odpowiadającej na pytanie, co to jest pompa ciepła? Dla wielu osób to wciąż termin nowy, mimo że rozwiązania te powszechnie stosowane są już od co najmniej kilku lat. Pompa jest urządzeniem, którego zadaniem jest przekazanie energii cieplnej pozyskanej z powietrza, gruntu lub wody do wewnętrznej instalacji budynku. Jej działanie można porównać do lodówki, która odbiera ciepło z umieszczonych w niej produktów, oddając je na zewnątrz. Pompa funkcjonuje w podobny sposób, z tym że jej zadaniem jest ogrzewanie, a nie chłodzenie, choć na rynku można spotkać także pompy posiadające funkcję obniżania temperatury, przydatną szczególnie w sezonie letnim.
Pompy ciepła, z uwagi na sposób pozyskiwania ciepła, dzielą się na gruntowe, wodne oraz powietrzne. Pierwsza wersja korzysta z energii skumulowanej w gruncie, stąd też instalacja wymaga montażu kolektora podziemnego na głębokości około 2 metrów lub sond pionowych, które z kolei znajdują się w bardzo głębokich odwiertach. W obu przypadkach niezbędne jest więc wykonanie prac ziemnych, które wymagają odpowiedniej powierzchni działki. Kolejne rozwiązanie, czyli pompy wodne, mogą być montowane w miejscach, gdzie znajdują się duże podziemne cieki wodne. Istotna jest także jakość tych wód, czyli ich skład chemiczny, aby nadmierne nagromadzenie pierwiastków takich jak żelazo czy wapń nie wpływały negatywnie na samą instalację. Trzeci rodzaj pomp to urządzenia powietrzne, czyli odzyskujące energię cieplną z atmosfery. Są najprostszym i najmniej kłopotliwym rozwiązaniem, ponieważ nie wymagają odpowiednich warunków terenowych, mogą być więc montowane niemal wszędzie.
Koszty ogrzewania za pomocą pompy ciepła
Jednym z najistotniejszych argumentów, jaki zwykle bierzemy pod uwagę, wybierając rodzaj ogrzewania budynku, jest jego koszt. To kwestia, zarówno w przypadku pomp ciepła, jak i innych źródeł, bardzo indywidualna. Wydatki bowiem związane są między innymi z odpowiednią izolacyjnością budynku, materiałami zastosowanymi do jego budowy, a także rodzajem wewnętrznej instalacji centralnego ogrzewania. Na koszt pozyskania ciepła przez pompę w 75% składa się energia cieplna pozyskana ze źródeł naturalnych, czyli można powiedzieć – darmowa. Pozostałe 25% to wartość energii elektrycznej, jaką zużywają urządzenia. Jak wspomnieliśmy, przy zachowaniu najwyższych standardów termicznych budynku, ogrzewanie pompą ciepła może obniżyć koszty o około 80% w porównaniu choćby do instalacji gazowych.
Przy tworzeniu swoistego bilansu nie bez znaczenia są również wydatki inwestycyjne, ponoszone jednorazowo. Te jednak zależne są od rodzaju wybranej pompy. Najbardziej ekonomiczne są pompy powietrzne, gdyż nie wymagają skomplikowanego montażu. Z dużym kosztem natomiast musimy liczyć się w przypadku modeli gruntowych, szczególnie tych pozyskujących ciepło z sond umieszczonych w głębokich odwiertach. Sam koszt prac ziemnych jest dość pokaźny, a do tego trzeba doliczyć zakup urządzeń oraz ich profesjonalny montaż. Warto natomiast pamiętać, że żywotność pompy ciepła obliczana jest na bardzo długo, urządzenia te cechują się bardzo małą awaryjnością i praktycznie bezobsługowym działaniem. Dzięki temu możemy zminimalizować koszty związane z serwisowaniem instalacji.
Pompa ciepła – dobra alternatywa dla tradycyjnego ogrzewania
Pompy ciepła, jako alternatywne źródło ogrzewania, są ogromnie popularne w wielu krajach. Przykładem są Niemcy czy Francja, gdzie osoby decydujące się na montaż tego rodzaju instalacji, mogą liczyć na preferencyjne taryfy opłat za energię elektryczną. Dochodzą do tego liczne dofinansowania, wspierające inwestycje w odnawialne źródła energii. Podobny schemat rysuje się także w Polsce, gdzie można skorzystać z zewnętrznych dotacji, pozwalających opłacić część kosztów początkowych. Sprawia to, że coraz więcej inwestorów decyduje się na montaż pomp, jako alternatywy dla tradycyjnego systemu ogrzewania. Liczą się bowiem względy ekologiczne, ale także ekonomiczne.
Należy także dodać, że pompy ciepła przystosowane są do warunków klimatycznych panujących w naszej szerokości geograficznej. Ostatnie lata pokazały, że o mroźnych zimach możemy, na razie, zapomnieć. Jednak nawet i przy bardzo niskich temperaturach pompa spełni swoją funkcję, gdyż urządzenie wyposażone jest w grzałkę, która jest w stanie szybko podnieść wydajność energetyczną. Rozwiązaniem, jakie również można zastosować w budynkach, jest wspomagająca pompa ciepła. Koszt ogrzewania nie będzie tak niski, jak w przypadku jedynej instalacji c.o. wykorzystującej odnawialne źródła energii, ale oszczędności będą na pewno widoczne już po pierwszym sezonie.